Prawa konsumenta
Konsumentem jest każda osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej (np. zakupy) niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Fakt bycia konsumentem niesie ze sobą szereg przywilejów w obrocie prawnym. Z punktu widzenia definicji konsumenta, istotne jest, aby drugą stroną transakcji był przedsiębiorca. Jeżeli zawieramy umowę z inną osobą fizyczną, nieprowadzącą działalności gospodarczej, wówczas w takiej umowie, nie stajemy się konsumentami. Podobnie, nie będziemy konsumentem, jeżeli dokonywana transakcja będzie bezpośrednio związana z prowadzoną przez nas działalnością gospodarczą.
Od stycznia 2023 r. weszły w życie zmiany w przepisach prawnych dotyczących konsumentów, wynikające głównie z wdrożonej unijnej dyrektywy powszechnie znanej jako Omnibus. Przedmiotowe regulacje mają za zadanie między innymi ukrócić nieuczciwe praktyki sprzedawców, wzmocnić ochronę konsumentów na pokazach i wycieczkach, zakazać sprzedaży towarów podwójnej jakości, poprawić zasady reklamacji towarów, a także wprowadziły nowe zasady informowania o cenach promocyjnych.
Reklamacja – nowe zasady
Ustawa o prawach konsumenta wprowadza pojęcie niezgodności towaru z umową, zamiast dotychczasowej rękojmi. Na jej podstawie można dochodzić odpowiedzialności od sprzedawcy w związku z ujawnionym brakiem zgodności towaru z zawartą umową. Jeżeli konsument dokonuje reklamacji towaru na podstawie jego niezgodności z umową, wówczas powinien skierować w tej sprawie pismo reklamacyjne bezpośrednio do sprzedawcy, który nie może odmówić przyjęcia reklamacji.
W przypadku wystąpienia niezgodności towaru z umową, konsument może żądać:
– naprawy towaru
– wymiany towaru,
a gdyby
sprzedawca odmówił naprawy lub wymiany towaru, albo bezskutecznie próbował naprawiać towar albo pomimo wymiany, towar nadal byłby niezgodny z umową, to konsument może: żądać obniżenia ceny lub w przypadku istotnej niezgodności z umową – odstąpienia od umowy.
Jeżeli natomiast brak zgodności z umową ma charakter istotny, to konsument może żądać obniżenia ceny lub odstąpienia od umowy, bez uprzedniego skorzystania z prawa żądania naprawy lub wymiany.
Termin na złożenie reklamacji wynosi 2 lata.
Odstąpienie od umowy
Jednym z istotniejszych praw konsumenta, który dokonuje zakupów np. przez Internet lub na prezentacjach jest odstąpienie od umowy. Konsument, który zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa (np. na wystawach lub przez akwizytora) lub na odległość (np. przez Internet), ma prawo od umowy odstąpić bez podawania przyczyny, w następujących terminach:
– 14 dni w odniesieniu do umów zawartych przez Internet lub podczas umówionej wizyty akwizytora w domu;
– 30 dni w odniesieniu do umów zawartych podczas nieumówionej wizyty akwizytora w domu lub w miejscu zwykłego pobytu konsumenta albo w trakcie wycieczki. Do zachowania terminu wystarczy wysłanie oświadczenia przed jego upływem.
Umowa zawarta na odległość
umowa zawarta z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość (np. telefonicznie lub poprzez internet)
Umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa
to umowa z zawarta z konsumentem przy jednoczesnej fizycznej obecności stron w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy (np. akwizytor w domu klienta)
Umowy finansowe przy zakupach na pokazach i wycieczkach
W celu lepszej ochrony konsumenta przed nieuczciwymi praktykami sprzedawców, wprowadzono zakaz zawierania umów finansowych podczas pokazów lub wycieczek. Umowa finansowa (kredyt / pożyczka), zawarta w takich okolicznościach będzie nieważna i nie będzie wywoływać skutków prawnych dla konsumenta. Dodatkowo w przypadku umów zawieranych podczas pokazu, wycieczki lub nieumówionej wizyty akwizytora, zakazano przyjmowania płatności przed upływem terminu na odstąpienie od umowy.
Promocje i wyprzedaże
Aktualnie obowiązujące regulacje mają na celu również ochronę konsumenta przed pozornymi promocjami i wyprzedażami.
Sprzedawca, który ogłasza promocję lub wyprzedaż, jest zobowiązany podać oprócz aktualnej ceny, także najniższą cenę z 30 dni poprzedzających obniżkę. W przypadku towarów, które są w sprzedaży krócej niż 30 dni, sprzedawca jest zobowiązany, obok informacji o obniżonej cenie podać także informację o najniższej cenie, która obowiązywała od rozpoczęcia sprzedaży do wprowadzenia obniżki. Obowiązek informacyjny dotyczy nie tylko sprzedaży stacjonarnej, ale także internetowej oraz samej reklamy towaru.
Ilustrowany poradnik w wersji do druku można pobrać tutaj (ze strony: https://oppen.edu.pl/index.php/download/prawa-konsumenta/)
Poradnik prawny został przygotowany w ramach kampanii edukacyjnej „Zapytaj prawnika” realizowanej przez Stowarzyszenie OPPEN w 2023 r. Projekt finansowany jest ze środków otrzymanych od miasta Opola.
